Döviz Bürolarını Düzenleyen Tebliğ Değişikliği

Yetkili müesseseler, diğer bir deyişle Döviz Büroları; Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından tespit edilen usul ve esaslar çerçevesinde Türk parasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi dahil dövize ilişkin birçok işlemi gerçekleştiren anonim şirketlerdir.

Bakanlıkça yetkili müesseselerin çalışma düzenine ilişkin değişiklikler getiren “Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2018-32/45)’de Değişiklik Yapılmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2021-32/62)” (“Değişiklik Tebliği”) 12.10.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Değişiklik Tebliği İle Yetkili Müesseseler İçin Getirilen Başlıca Yenilikler:
Her bir işleme işlem numarası verilecek ve bir alt sınır olmaksızın her bir işlem müşterinin T.C. kimlik numarası/pasaport numarası ve/veya vergi kimlik numarası ile işlem tarihini, saatini ve miktarını gösterecek şekilde ayrı bir hesap veya deftere kaydedilecektir.

Yetkili müesseselerin Türk parası, yabancı para, bunlarla ödemeyi sağlayan belgeler, kıymetli madenler, kıymetli madenlerden oluşan eşyalar, herhangi bir menkul ya da gayrimenkulü emanet olarak kabul etmesi ve bir başkası adına saklaması yasaklanmıştır.

Yetkili müesseselerin minimum ödenmiş sermayeleri artırılmış, bu miktar A grubu için 5 milyon TL’den 10 milyon TL’ye, B gurubu için 1 milyon TL’den 5 milyon TL’ye çııkartılmıştır. Yetkili müesseselerin özkaynaklarının toplam tutarının, asgari ödenmiş sermaye tutarının altına düşmemesi zorunluluğu getirilmiştir.

Yetkili müesseselerin kuracakları her şube için ilave edilmesi gereken sermaye miktarı 2 milyon TL’den 3 milyon TL’ye çıkartılmıştır. (A grubu ve B grubu yetkili müesseseler söz konusu sermaye şartını 31.12.2022 tarihine kadar yerine getirmek durumundadır. Bu tarihe kadar sermaye şartını yerine getirmeyen müesseslere 90 gün ek süre verilecek olup, süre sonunda yükümlülüklerini yerine getirmeyen yetkili müesseslerin izinleri başka uyarı olmaksızın iptal edilecektir.)

Bakanlıkça faaliyet izni verilmiş ve bu maddenin yürürlük tarihi itibariyla faaliyette bulunan yetkili müesseseler, 01.03.2022 tarihine kadar tüm çalışanlarının bilgilerini bildirmek zorundadır.
Faaliyet gösterdikleri iş yeri haricinde herhangi bir taşınmaz mal edinmeleri yasaklanmıştır.

Bakanlıktan izin alınmadıkça yabancı para alım satım işlemlerinde serbest olarak belirledikleri ve ilan ettikleri kurlardan hesaplanan bedeller haricinde hiçbir ad altında komisyon ya da ücret talep edemeyeceklerdir.
Yabancı para alım satım hesaplarına her ne ad altında olursa olsun faiz veya kâr payı işletilemeyecek, yabancı para alım satım işlemlerinde yetkili müesseseye ait olmayan banka hesapları kullanılamayacaktır.

Yetkili müesseselerin kendi nam ve hesaplarına bankalarla vadeli işlem yapmalarına imkan tanınmıştır.
Yetkili müesseselerin ticaret unvanlarında, iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarında, ilan ve reklamlarında, kartvizitlerinde, iş yerlerinde, tabelalarında, internet sitelerinde ve işlem yaptıkları sair belgelerde mevzuatta sayılan faaliyetler haricinde işlem yaptıkları izlenimini yaratacak ifadeler kullanmaları yasaklanmıştır.

Faaliyet izni bulunmayan ya da iptal edilen yetkili müesseseler, yetkili müessese faaliyetlerinde bulanamayacakları gibi çalışma ruhsatı da dahil sair belgelerinde dövize ilişkin işlem yaptıkları izlenimini yaratacak ifadeler de kullanamayacaklardır.

Adres ve unvan değişikliğine ilişkin başvurular Bakanlığa yapılacak ve ilgili şirketin ortaklarında değişikliğe neden olan hisse devirlerine ilişkin izinler Bakanlık’tan alınacaktır.

Değişiklik Tebliğinde Tepkiye Neden Olan Düzenlemeler:

Döviz alım ve satım işlemlerinde alt limit olmaksızın işlemi gerçekleştiren kişinin kimlik ibraz etme zorunluluğu, yetkili müesseselerin ödenmiş sermaye şartlarının tutarının yüksekliği, söz konusu sermaye şartının neredeyse 1 yıl gibi bir süre içerisinde yerine getirilmesi gerekliliği gibi düzenlemeler, yetkili müesseselerin tepkisine neden olmuştur.

Nitekim bu düzenlemeler ile birçok yetkili müessesenin yükümlülükleri yerine getiremeyeceğinden dolayı kapanmak durumunda kalacağı ve piyasada gayri resmi döviz alım satımı sonucu doğuracağı düşünülmektedir. Öte yandan Bakanlıkça 13.10.2021 tarihinde yapılan Basın Açıklaması ile yapılan düzenlemelerin yetkili müesseseler sektöründeki tüm işlemlerin kayıt altına alınması, kurumsallaşma düzeyinin artırılması ve sektörün uluslararası uygulamalar ile uyumlu hale getirilmesinin hedeflendiğinin altı çizilmiştir.

Sonuç
Değişiklik Tebliği ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar uyarınca getirilen düzenlemelere yetkili müesseseler tarafından belirtilen süreler içerisinde uyum sağlanması ve öngörülen değişikliklerin yerine getirilmesi gerekmektedir. Zira değişiklikleri yerine getirmeyen yetkili müesseseler faaliyet izinlerinin iptal edilmesi sonucu ile karşı karşıya kalacaktır.

Avukat
Abide Gülel Birsen