Portekiz Golden Visa Devamında Vatandaşlık Süreci

Bu bilgi notu, Portekiz Cumhuriyeti tarafından sürdürülen Yatırımyla Oturum İzni Programı (Altın Vize – “Altın Vize”) kapsamında yabancı uyruklu pasaportlu portekizlilerin geçişine ilişkin verilerle finansal ve sürdürülebilir yolu çerçeveyi özetlemektedir.

Portekiz’in bu mevzuatı, diğer Avrupa Birliği ülkelerindeki benzer yatırım programlarıyla karşılaştırılarak değerlendirilmiş; ayrıca dini kültür vakıflarına yapılan bağışlar yoluyla vatandaşlık ediniminin kamuoyunda gündeme getirilmesi, gelen emsalsiz uygulamalara ilişkin hukuki perspektiften alınmıştır.

1. Portekiz Altın Vize Programı ve Vatandaşlık Sertifikaları
   Portekiz Golden Visa programı, Avrupa Birliği dışında kalan, Portekiz’de belirli yatırım türleri aracılığıyla oturum açma izni sağlayan ve bu iznin 5(beş) yıl boyunca devamı halinde vatandaşlık ödeme yapma hakkı boyunca bir vatandaşlık politikasıdır. Program, 8 Ekim 2012 tarihli 29/2012 tarihli sayılı Yasa ve ilgili uygulama programları kapsamında yürütülmektedir.
2. İlk Aşama; Yatırım & Bağış Seçenekleri ile Golden Visa Başvurusu
   Altın Vize kapsamında başvuruda bulunuyorsanız, dünyada bulunanlardan oluşan yatırımlardan ve az kişinin katılması gerekmektedir:
   Asgari 500.000 EUR değerinde devlet fonlarına yatırım (faiz gelirli şekilde 5 yıl sonunda iade garantili)
   Kamu halkına kültürel, dini, sanatsal veya projelere en az 250.000 Euro bağışlanıyor.
   1-6 ay arası süreçte aile üyeleri ile birlikte altın vize ya sahip olunur.
   Portekiz’de Golden Visa’nın alınmasına binaen sürekli ikamet eden yoltur. Golden Visa sahipleri için paranın asgari günlük ikamet süresi 1 haftadır.
3. İkinci Aşama; Vatandaşlık Hakkı ve Beş Yıl Kuralı
   Portekiz vatandaşlık yasası (Lei da Nacionalidade) mevcut, Altın Vize kapsamında Portekiz’de en az 5 (beş) yıl yasal kayıt izniyle bulunan bireyleri ile birlikte, belirli koşullar sağlamaları halinde vatandaşlık başvurusu yapabilirler. Başvuru Şartları;
   Vatandaşlık başvurusu için aranan temel koşullar şunlardır:
   Beş yıllık sürekli yasal kayıt süresi (Altın Vize yeterlidir),
   A2 düzeyindeki dil bilgisi- müzakere yok dil belgesi yeterlidir
   Hem Portekiz, hem de başvuru sahibinin vatandaşı olduğu ülke açısından temiz adli sicil,
   Kamu veya düzen, ulusal güvenliğe tehdit oluşturmama.
4. Diğer Ülke Programlarıyla Karşılaştırma – Malta Örneği
   Avrupa Birliği içerisinde yatırım yoluyla vatandaşlık hakları sunan ve bilinen programlardan biri Malta tarafından yürütülmekteydi. Ancak Avrupa Komisyonu’nun baskısı ve Avrupa Adalet Divanı’nın kararları bulunamadı, Malta’nın bireysel yatırımcı programı (IIP) 2024 sonunda sona erdirildi.
   Malta’da vatandaşlık eğitimi öncesinde en az 12 aylık fiili ikamet şartı mevcuttu. Bu potansiyel Portekizli Golden Visa, Malta’ya göre daha esnek ve yatırımcının Portekiz’de yaşamadan da vatandaşlık kazanabileceği tek geçerli AB modeli olarak öne çıkıyor.
5. Sonuç ve Değerlendirme
   Portekiz Golden Visa programı, düşük fiziki ikamet ile beş yıl sonunda vatandaşlık ödemesi bulunan hakkın istisnai bir uygulamadır. Malta gibi alternatif programların kapatılmış veya uzatılmış olması, yatırım yoluyla Avrupa vatandaşlığının saklanması en uygulanabilir ve sürdürülebilir bir yol haline getirildi.

5 yıl sonunda faizi ile birlikte geri alınabilen fon yatırımı veya Kilise veya dini vakıflara yapılan bağışlar ile alınabilinen bu vize ve bağlı vatandaşlık programı hali hazırda Avrupa Birliğinde ki mevcut tek vatandaşlık programı denilebilir.